Adet Düzensizliği Neden Olur?

Kadınlar normal olarak bakıldığında her ay bir mensturasyon döngüsüne girerek ayda bir kere regl olurlar, bu şekilde bakıldığında bir yılda ortalama 11-13 kez adet dönemine girerler. Bu sayının bir iki altı ya da üstü normal olarak görülmektedir. Bir kadının adet düzensizliği yaşayıp yaşamadığına karar vermek için onun kendi normaline bakmak daha doğrudur. Adet dönemi görmeye başlayan her kadının ilk birkaç yıl boyunca adetlerinde düzensizlik görülmesi normaldir. Bundaki temel sebep hormonların henüz dengelenmemiş olmasıdır. Adetin olağan zaman döngüsüne girebilmesi ancak hormonların dengelenmesiyle mümkündür. Adet düzensizliğinin normal olarak karşılandığı diğer bir dönem ise adetin sona ermeye yakınlaştığı “perimenopoz” ve “menopoz” dönemleri öncesidir. Son adet görmeden 12 ay sonra kadınlarda menopoz süreci başlar.

Adet Düzensizliği Nedenleri

Sizinle paylaşacağımız listede adet düzensizliğine yol açan kimi durumlar ve sağlık sorunları bulunuyor. Pek tabi ki aşağıdaki listede olmayan başka bazı durumlar da adet düzensizliğinin nedeni olabilir. Bu sebepten dolayı sürekli adet düzensizliği yaşıyorsanız, kendinizle ilgili olarak bunun altında yatan sorunun daha net bir şekilde bulunabilmesi ve gerekli tedavinin yapılabilmesi için bir doktora muayene olmanızda fayda vardır. Adet düzensizliğine yol açan durumlara ek olarak adet görmenin tamamen durduğu “amenore (adet görmeme)” hali de bulunmaktadır. Hamile değilseniz, emzirmiyorsanız, menopoza girmemişseniz ve 90 günden daha uzun süre adet görmeme durumu yaşıyorsanız bu durum normal kabul edilmez. Aynı şekilde ergenlikte göğüsleri gelişmeye başladıktan 3 yıl sonra veya 15-16 yaşında hala adet görmeye başlamamış olanlar da “adet görmeme” sorununu yaşıyor olabilirler.

Adet düzensizliğinin bazı nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Stres: Kilo alımınız aşırı ise veya bir anda çok fazla zayıfladıysanız, yeteri kadar beslenmiyor ve kalori oranı sağlık normallerden düşük diyetler yapıyorsanız, egzersizlerinizi azalttıysanız, iş yaşamında veya normal yaşamda gerginlik ve yüksek kaygı oranı yaşıyorsanız, düzeninizden çıktığınız bir yolculuktaysanız, hafif ya da ağır bir hastalık geçiriyorsanız ve günlük hayatınızda düzeninizi etkileyen birtakım değişiklikler adet düzensizliğine neden olabilir.

Doğum Kontrol Hapları: Doğum kontrol haplarının çoğu östrojen ve progestin hormonlarının (bazıları sadece progestin içermektedir) bir kombinasyonunu içerir. Bu hapların hamileliği engelleme yolları yumurtalıkların yumurta bırakmasına engel olarak hamile kalınmasını önler. Doğum kontrol hapı kullanmak veya ani bir şekilde bırakmak da adet düzensizliği sebepleri arasındadır. Adet düzenine geri dönmek hapı kullanmayı bıraktıktan sonraki 6 aylık süreçte gerçekleşebilir. Sadece progestin içeren doğum kontrol hapı kullananlar adet aralarında kanama da deneyimlemişlerdir.

Uterin Polipleri veya Miyomları: Rahim polipleri, rahmin iç tabakasında görülen küçük (kanserli olmayan) oluşumlardır. Miyomlar ise rahim duvarına yapışık halde bulunan tümörlerdir. Boyutları 0.5 mm’den 10-15 santime kadar olabilir. Miyomlar genellikle iyi huyludur ancak ağır kanamalara ve ağrıya neden olabilirler. Miyom büyüklüğüne bağlı olarak mesane ve makata baskı yapabilir.

Endometriozis: Rahmi kaplayan ve her ay adet akıntısı ile birlikte atılan endometriyal doku, rahim dışında büyümeye başladığında “endometriozis” görülür. Doku yumurtalık, altı sindirim sistemi, rektum ve rahim arasındaki bölge, bağırsak, fallop tüpleri ve bölgedeki diğer organlar üzerinde büyüyebilir. Endometriozis belirtileri arasında adet düzensizliği yer almaktadır. Buna ek olarak kramplar, cinsel ilişki sırasında ağrı, anormal kanama, adet öncesi ve sonrası ağrılar da görülmektedir.

İltihaplı Pelvik Hastalığı: Kadın üreme sistemini etkileyen “iltihaplı pelvik” bakteriyel bir enfeksiyondur. Cinsel temas yoluyla vajinaya giren bakteriler, rahim ve üst genital sisteme yayılabilir. Bu bakteriler ayrıca düşük, doğum ve kürtaj operasyonu sırasında üreme organlarına bulaşabilir. Belirtileri arasında adet düzensizlikleri, vajina bölgesinde hoş olmayan koku, leğen kemiğinde ve alt karın bölgesinde ağrı, ateş, bulantı, kusma, ishal ve ağır vajinal akıntı bulunmaktadır.

Polikistik Yumurtalık: Polikistik over sendromunda yumurtalıklar normalden fazla androjen (erkeklik hormonu) üretir. Bunun sonucu olarak sıvı dolu keseler (kistler) oluşabilir. Yüksek miktarda androjen yumurtaların olgunlaşmasını önler ve ovülasyon (yumurtanın atılması) gerçekleşmez. Bu durum genellikle obezite, kısırlık, hirtuism (aşırı kıllanma) ile ilişkilidir.

Prematüre Yumurtalık Yetmezliği: Bu durum genellikle 40 yaş altındaki, yumurtalığın fonksiyonlarını tam olarak yerine getirmediği kadınlarda görülmektedir. Adet kanamaları düzensiz olabilir veya hiç olmayabilir. Genetik olarak görülebileceği gibi kemoterapi ve radyasyon terapisi nedeniyle oluşabilir.

Adet Düzensizliğinin Diğer Nedenleri

• Aşırı kilo alma veya kilo kaybı
• Aşırı spor
• Endometrial hiperplazi (rahim astarının kalınlaşması)
• Rahim ağzı kanseri
• Tiroid bezlerinde sorunları
• Diyabet
• Karaciğer sirozu
• Sistemik lupus
• Gebelik komplikasyonları (düşük veya dış gebelik)
• Östrojen takviyeleri
• Kan inceltici ilaçların kullanımı
• Doğum kontrolü için rahim içi araçlarının kullanımı
• Steroidler
• Antidepresan kullanımı
• Östrojen ve/veya progesteron dengesizliği

Adet Düzensizliği Ne Demektir?

Adet dönemi çoğu kadında 4-7 gün arası sürer ve genellikle her 28 günde bir yaşanır. Ancak, 21 günden 35 güne kadar (bazı kaynaklarda 24-34 olarak belirtilmiş) olan adet döngüsü normal olarak kabul edilmektedir. Anormal veya düzensiz adet dönemi olarak kabul edilen durumlar aşağıdaki şekilde sıralanmıştır.

• 21 günden kısa veya 35 günden uzun aralıklarla yaşanan adet
• Arka arkaya 3 veya daha fazla adet görememe
• Adet kanamasının normalden çok hafif ya da fazla olması
• 7 günden uzun süren adet dönemi, ağrı, kramp, kusmayla birlikte görülen adet
• Adet aralarında fazla kanama olması
• İlişki sonrası kanama olması ve menopoz sonrası meydana gelen kanamalar.

Rektum’da meydana gelen kanamalar (ishal, kolit, hemoroid ve diğer nedenlerle olabilir) adet kanamasıyla karıştırılabilir. Kanamanın nereden geldiğinden emin olmak için bir kaç gün tampon kullanabilirsiniz.

Adet düzensizliğini belirlemek için;

• Adet döngüsünü, ne zaman başladığını ve bittiğini not alın,
• Kullandığınız ped veya tampon sayısını not ederek adet sırasında ne kadar akıntı olduğunu belirleyebilirsiniz,
• Adet dönemleri arasında veya cinsel ilişki sonrası kanama olup olmadığına dikkat edin,
• Adetle ilgili normal dışı durumları not edin.

Tampon, enfeksiyona neden olmaması için günde en az iki kez değiştirilmelidir. Aspirin gibi bazı ilaçlar kanamayı arttırabileceğinden adet dönemlerinde kullanılması tavsiye edilmez. Adet dönemleriniz çok ağrılı geçiyorsa uygun ağrı kesiciler için doktorunuza danışabilirsiniz.